امکان سنجی اقتصادی سوآپ فرآورده‏های نفتی کشورهای همسایه، از طریق جمهوری اسلامی ایران با رویکرد حضور بخش خصوصی

سوآپ فرآورده های نفتی، بحثی جدید در خاورمیانه و بویژه در بخش دریای خزر است؛ به این طریق که فرآورده ی نفتی در یک مرزکشور سوآپ‏کننده، از کشور تولیدکننده گرفته شده، و معوّض آن از مرزی دیگر در کشور سوآپ کننده صادر می-شود. این کار، علاوه بر سود اقتصادی برای بخشی که سوآپ را به عهده می گیرد، کاهش قابل توجّهی در هزینه های حمل و نقل داشته، هم چنین باعث افزایش بهره وری بخش حمل و نقل می شود. کشورهای حاشیه ی خزر که در همسایگی ایران قرار دارند (آذربایجان و ترکمنستان) به دلیل عدم دسترسی به آب های آزاد؛ و هم چنین کشور عراق به دلیل نداشتن بندری که کشتی های حامل فرآورده های نفتی بتوانند به آسانی در آن پهلو بگیرند، پتانسیل خوبی برای بازار سوآپ در ایران پدید آورده اند.گاز مایع نیز، یکی از فرآورده هایی است که در بازار سوآپ فرآورده های نفتی، جای خود را باز کرده است. در این پژوهش، سوآپ گاز مایع از ترکمنستان و عراق ـ با رویکرد حضور بخش خصوصی در این کار ـ امکان سنجی شده است. این امکان‏سنجی بر اساس الگوریتم تدوین شده در unido انجام شده‏است و چهار بخش: ارزیابی بازار، ارزیابی فنّی، ارزیابی مالی و ارزیابی سیاسی و اجتماعی را دربر می گیرد. دوازده سناریوی تدوین شده‏ی امکان‏سنجی اقتصادی گاز مایع ترکمنستان و عراق توسط بخش خصوصی و با حمایت و بدون حمایت دولت مورد ارزیابی در چهار بخش مذکور بررسی شده است. در ارزیابی بازار، گاز مایع و روند قیمت آن در جهان، خاورمیانه، ناحیه ی خزر و ایران، تجزیه و تحلیل، و تا سال 2015 بررسی شده است. هم چنین بازار عرضه در جهان و ترکمنستان و عراق ؛ و بازار تقاضا در جهان و ایران و پیش بینی آن تا سال 2015 انجام شده است و در آخر پتانسیل مقداری سوآپ گاز مایع از ترکمنستان و عراق تا سال 2015 برآورده شده است. در ارزیابی فنّی پس از بررسی مشخّصات فنّی و استانداردهای مورد قبول گاز مایع، بازار عراق رد شد و بازار ترکمنستان به بخش ارزیابی اقتصادی راه پیدا کرد. در ارزیابی مالی، سوددهی و نسبت های مالی، شش سناریوی تدوین شده برای بازار ترکمنستان ارزیابی شد و بازار ترکمنستان به عنوان بازاری مناسب برای سوآپ گاز مایع از مسیر ایران معرفی گردید. دوره ی عمر این طرح 5 سال برآورده شده است. در آخر بازتاب‏های سیاسی و اجتماعی و معرفی ریسک‏های پروژه طبق الگوی یونیدو بررسی و بیان شده است.